Μακάρι να 'τανε «Black Friday» κάθε Παρασκευή...
anastasopoulos_www

Βασ. Αναστασόπουλος

Μακάρι να 'τανε «Black Friday» κάθε Παρασκευή...

Να συμφωνήσουμε, έστω, σε τούτο, από την αρχή κιόλας του κάτωθι πονήματος: πέρα από την απουσία της Ελλάδας από τις διεθνείς αγορές, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, το διογκούμενο χρέος, την υψηλή ανεργία και όλα τα συμπαρομαρτούντα, τα οποία μάλλον φαντάζουν για τους περισσότερους ως ασκήσεις επί χάρτου, ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, χειροπιαστά μιλώντας;

Νομίζω πως θα συμφωνήσουμε όλοι: η ασφυκτική εικόνα της αγοράς, η έλλειψη ρευστότητας, που «πνίγει» τις εμπορικές επιχειρήσεις και οδηγεί σε ολοένα και περισσότερα «λουκέτα» στην αγορά.

Στα χρόνια της κρίσης, και ιδίως από τότε που οι τράπεζες έκλεισαν, οριστικά και αμετάκλητα, την στρόφιγγα της δανειοδότησης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, το χρήμα έπαψε να κυκλοφορεί, έπαψε να κινείται, να βγαίνει από τις τσέπες. Η αγοραστική δύναμη του Έλληνα κατέγραψε κατακόρυφη πτώση, όμως το ζήτημα δεν είναι, εν προκειμένω, οι αριθμοί. Είναι η αίσθηση ότι ο Έλληνας έπαψε να καταναλώνει, έγινε «σφιχτός» στα οικονομικά του και έβαλε τα λεφτά στο μπαούλο, για ώρα ανάγκης και για να μπορεί να ανταποκριθεί στη φορολογική λαίλαπα που του επεφύλασσε το κράτος.

Έχω την αίσθηση, ωστόσο, ότι το τελευταίο διάστημα οι πολίτες προσπαθούν να... βγουν από το καβούκι τους και αναζητούν τις αφορμές και τον τρόπο για να το κάνουν. Στον τομέα της αγοράς, αυτό συμβαίνει με το... ανελέητο κυνήγι των εκπτώσεων, των προσφορών, της κάθε ευκαιρίας για «value for money» αγορές και υπηρεσίες. Στο πλαίσιο αυτό -και όχι μόνο- μπορεί να εξηγηθεί και η, εκ πρώτης όψεως, επιτυχία της... ξενόφερτης «Μαύρης Παρασκευής» και στη χώρα μας, για πρώτη φορά. Η εικόνα με τις ουρές σε μεγάλα εμπορικά κέντρα ή αλυσίδες καταστημάτων, αλλά και η κίνηση σε συνοικιακές αγορές, δείχνει να δικαιώνει το πείραμα της «Black Friday» -της ημέρας, δηλαδή, κατά την οποία οι καταναλωτές μπορούν να βρουν τα προϊόντα της αρεσκείας τους σε τιμές με έκπτωση που φτάνει ενίοτε ακόμα και στο 80%, σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Κλείσιμο
Είμαι λοιπόν έτοιμος να ακούσω κάθε ένσταση επ' αυτού. Ήδη, διατυπώθηκαν πολλές. Μία ματιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αρκεί, για να το διαπιστώσει κανείς. Από την υπόδειξη ότι η χθεσινή Παρασκευή ήταν όντως «μαύρη», λόγω της απώλειας δύο ανθρώπινων ζωών στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας, στη Μυτιλήνη, μέχρι τους αφορισμούς του στιλ «είχατε και στο χωριό σας Black Friday, καράβλαχοι;» και το χιουμοράκι τύπου «παλιά Black Friday το λέγαμε, όταν παίρναμε δέκα βρακιά με πέντε τάλιρα από το πανέρι», ήταν ουκ ολίγοι εκείνοι που αποδοκίμασαν όσους στήθηκαν αξημέρωτα στις ουρές, για να έχουν την ευκαιρία να διεκδικήσουν το προϊόν της αρεσκείας τους σε μειωμένη τιμή. Ενστάσεις υπήρξαν, εξάλλου, και από κόμματα και φορείς. Ο ΣΥΡΙΖΑ καταδίκασε το νέο αυτό εμπορικό έθιμο ως... αμερικανιά (κάποιος να τους πει με τρόπο εκεί στην Κουμουνδούρου ότι το ίδιο συμβαίνει από την Εργατική Πρωτομαγιά, την οποία οι σύντροφοι συνηθίζουν να τιμούν δεόντως, μέχρι την Coca-Cola και τα McDonald's, τα οποία δεν είδα να καταδικάζουν), ενώ η Ομοσπονδία των ιδιωτικών υπαλλήλων κατήγγειλε τις πρακτικές των μεγάλων εμπόρων, που θέλουν να συγκεντρώσουν όσο δυνατόν μεγαλύτερο τζίρο από μια αγορά που δεν έχει εισοδήματα και έθεσε επιπρόσθετα το ζήτημα, μεταξύ άλλων, της εργασιακής δουλείας. Δεκτή πάσα αντίρρηση: δεν είναι πανάκεια η Μαύρη Παρασκευή, δεν είναι η σανίδα σωτηρίας για το εμπόριο. Αν συμφωνήσουμε ωστόσο ότι το χρήμα πρέπει επιτέλους να βγει από τις τσέπες, να κινηθεί, να αλλάξει χέρια, να τονωθεί η αγορά και η ανταγωνιστικότητα, τότε ίσως θα έπρεπε να σκεφτούμε πώς θα κάνουμε κάθε Παρασκευή στην Ελλάδα να είναι... Μαύρη -για να μην ξεχαστούμε, μιλώντας πάντα για το εμπόριο.

Πιστέψτε με... Γνωρίζω καλά, γνωρίζουμε όλοι, ότι σε τέτοιες περιστάσεις, κοιτάζουν να ωφεληθούν -και, συχνά, το καταφέρνουν- τα λαμόγια και οι απατεώνες. Εκείνοι που βρίσκουν ευκαιρία να ξεστοκάρουν την σκαρταδούρα από τις αποθήκες τους και οι... επιτήδειοι, που στην ουσία πουλάνε σε τιμές ακόμα και κατά τι αυξημένες, σε σχέση με τις τιμές που πουλούσαν πριν από την περίοδο των προσφορών. Είμαι ικανός, ωστόσο, να το παραβλέψω και αυτό, όπως και τις συνήθεις αμπελοφιλοσοφίες και γενικεύσεις περί της καταπάτησης των εργασιακών δικαιωμάτων. Στο κάτω-κάτω, οι καταναλωτές είναι πια αρκούντως... πονηρεμένοι, για να μπορούν να καταλάβουν ποιοι τους εξαπατούν. Να με συγχωρείτε, λοιπόν, αλλά... για Παρασκευή δεν μιλάμε; Για εργάσιμη μέρα; Δεν είμαστε όλοι στο πόστο μας κάθε Παρασκευή, κάνοντας τη δουλειά μας -όσοι τουλάχιστον έχουμε ακόμα την τύχη να εργαζόμαστε; Ποιο είναι λοιπόν το πρόβλημα; Η αυξημένη κίνηση; Προτιμάτε δηλαδή ένα κατάστημα με υπαλλήλους-μπάστακες από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ, που να... βαράει μύγες; Αυτή είναι η αντιπρόταση, η εναλλακτική; Πολύ θα ήθελα να το μάθω...

Υπάρχουν βέβαια και άλλες ενστάσεις. Αυτές, μάλιστα, είναι ίσως οι πιο σοβαρές και διατυπώνονται περίπου ως απορίες ή ερωτήματα ρητορικά. «Πού βρίσκουν χρήματα να πάνε για ψώνια, όταν διαμαρτύρονται ότι δεν έχουν να πληρώσουν τους φόρους τους;» διερωτώνται πολλοί. Νομίζω, στο σημείο αυτό, ότι υπάρχουν δύο ειδών καταναλωτές: εκείνοι που καταφέρνουν ακόμα να ανταπεξέρχονται στις υποχρεώσεις τους και θα αναζητήσουν στοχευμένα τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν και τις αντίστοιχες προσφορές, και οι άλλοι, που αποφάσισαν ότι δεν έχει νόημα να επιχειρήσουν να τα βγάλουν πέρα με την ακατάσχετη φορολόγηση και επέλεξαν να πληρώσουν το κράτος-μπαταχτσή με το ίδιο νόμισμα: έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους την εφορία και δαπανούν τα όποια εισοδήματά τους, καταναλώνοντας όσο και ό,τι επιλέξουν. Κι αυτό δεν είναι, απαραιτήτως, κακό. Αν δεν πληρώνουν τους φόρους τους, ας είναι έστω «αιμοδότες» της αγοράς και, συνεπώς, και των κρατικών ταμείων, μέσα από τους έμμεσους φόρους στα προϊόντα που αγοράζουν και στις υπηρεσίες που απολαμβάνουν. Το μη χείρον, ως γνωστόν, είναι βέλτιστον...

«Όλα για το χρήμα;» θα αναρωτηθείτε. Εν προκειμένω, θα τολμούσα να απαντήσω, σχεδόν ανερυθρίαστα, «ναι». Η αγορά πρέπει παντί τρόπω να τονωθεί. Το χρήμα πρέπει να κινηθεί. Το εμπόριο να αναζωογονηθεί. Να δημιουργηθούν κι άλλες θέσεις εργασίας. «Των 400-500 ευρώ για οκτάωρο;» θα μου πείτε. «Έστω» θα σας απαντήσω. Έστω αυτό, παρά τα παιδιά που τριγυρνάνε όλη μέρα στις καφετέριες και στους δρόμους και ζητάνε χαρτζιλίκι από τον μπαμπά και τη μαμά.

Από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε. Κάπως πρέπει να γίνει μια αρχή. Κάποιος κλάδος, κάποιος τομέας της οικονομικής ζωής του τόπου πρέπει να πάρει τα πάνω του, να ενισχυθεί, για να μπορέσει δυνητικά -και ιδανικά- να συμπαρασύρει και τους υπόλοιπους. Δείτε γύρω σας. Βαλτωμένη οικοδομή, βαλτωμένες υπηρεσίες, βαλτωμένη αγορά. Προϊόντα στοιβαγμένα στα ράφια και στις αποθήκες. Κατεβασμένα κεφάλια, σκυθρωπά πρόσωπα, ουρές στον ΟΑΕΔ, μιζέρια. Πρέπει να γίνει κάτι, οτιδήποτε, για να βγούμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο. Μπορούμε, μιας και το αντικείμενό μας εδώ είναι η αναζωογόνηση του εμπορίου, να ξεκινήσουμε από τα βασικά; Από την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας; Κι ας χρειαστούν γι' αυτό όχι μία, αλλά... 101 «Μαύρες Παρασκευές». Ας κατεβάσει η... κούτρα του εμπορικού κόσμου και άλλες ιδέες, για να προσελκύσει τους καταναλωτές. Αλλά κάτι πρέπει να γίνει, επιμένω, ώστε το χρήμα να κινηθεί. Κι έπειτα να τα συζητήσουμε όλα. Ωράρια, μορφές εργασίας, συνθήκες, εργασιακό περιβάλλον, αμοιβές. Με τα πάντα στάσιμα, με την αγορά να «βαλτώνει», πώς μπορεί να διεξαχθεί μια τέτοια συζήτηση; Με ποιους όρους;

Επιτέλους, ας γίνει κάτι για να βγούμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο της μιζέριας...
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Best of Network