Χρ. Ι. Στεφανάδης

Στην έρευνα συμμετείχαν 19 εθελοντές. Κάθε ένας από αυτούς χτυπούσε με το κεφάλι μια μπάλα ποδοσφαίρου που του έριχνε ειδικό μηχάνημα. Η μπάλα είχε παρόμοια ταχύτητα με αυτή που έχει σε χτυπήματα κόρνερ κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικών αγώνων. Να σημειωθεί ότι αυτή η διαδικασία επαναλαμβανόταν 20 φορές για κάθε εθελοντή.

Πριν και αμέσως μετά από κάθε κεφαλιά οι ερευνητές μελετούσαν τη μνήμη αυτών που τις πραγματοποιούσαν με ειδικές δοκιμασίες, καθώς και τον εγκέφαλό τους. Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι μετά τις κεφαλιές οι επιδόσεις τους στα ειδικά τεστ μνήμης ήταν από 41% έως 67% χειρότερες σε σχέση με τα ανάλογα τεστ που είχαν υποβληθεί πριν από τη δοκιμασία. Μάλιστα η μνήμη των εθελοντών επανερχόταν στα επίπεδα που είχαν πριν από τη δοκιμασία μετά από 24 ώρες. Ενδιαφέρον επίσης εύρημα της μελέτης ήταν ότι ο εγκέφαλος των εθελοντών παρουσίαζε τάση συστολής μετά τις κεφαλιές… Αυτό που μένει για διερεύνηση είναι τι συμβαίνει μακροπρόθεσμα σε ποδοσφαιριστές που χρησιμοποιούν πολύ συχνά τις κεφαλιές κατά τη διάρκεια των ποδοσφαιρικών αγώνων. Αυτό θα το δείξουν, πιθανότατα, μελλοντικές επιστημονικές μελέτες…

Αυτές, λοιπόν, οι λειτουργικές και ανατομικές αλλαγές συμβαίνουν στον εγκέφαλο των ποδοσφαιριστών με τις κεφαλιές. Το ερώτημα είναι τι συμβαίνει, εάν συμβαίνει, στον ανθρώπινο εγκέφαλο μετά από άλλου είδους κεφαλιές, δηλαδή ύστερα από απότομες και συνεχόμενες συγκρούσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου με ανεξέλεγκτα και πολύ έντονα ερεθίσματα από το περιβάλλον… Διαπληκτισμούς, κατηγορίες, ύβρεις, χειροδικίες… Σε αυτές τις ακραίες καταστάσεις, πράγματι, ο εγκέφαλος μπορεί να αντιδράσει με προσωρινή απώλεια μνήμης. 

Η Ψυχιατρική έχει μελετήσει αυτό το φαινόμενο, δηλαδή άτομα που μετά από  έντονο ψυχολογικό ή και σωματικό στρες παρουσιάζουν μερική ή ολική, συνήθως προσωρινή, απώλεια μνήμης… Σύμφωνα με τους ψυχαναλυτές, λοιπόν, λειτουργεί ο μηχανισμός της απώθησης, δηλαδή του σβησίματος από τη συνείδηση ενός επώδυνου βιώματος και η μεταφορά του στο υποσυνείδητο του ατόμου… 

Σε ομαδικό επίπεδο τέτοια φαινόμενα, δηλαδή απώλειας, μερικής ή ολικής, μνήμης, παρατηρούνται διαχρονικά στη διεθνή πολιτική ζωή αλλά και στη χώρα μας.

Στη Γηραιά Ευρώπη κραυγαλέα παραδείγματα είναι η Γερμανία, η οποία απώθησε στο συλλογικό της υποσυνείδητο τα ναζιστικά εγκλήματα που συνέβησαν μόλις 70 χρόνια πριν, φορτώνοντάς τα σε μια μικρή, αν είναι δυνατόν, ομάδα.

Οπως και Γαλλία, Αγγλία, Ολλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Βέλγιο… που απώθησαν τα όσα διέπραξαν κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας σε βάρος άλλων λαών…

Και το τραγικό σε αυτή την ιστορία είναι ότι η χώρα μας, που δεν συμμετείχε σε αυτές τις διαδικασίες, συμπιέζεται μέχρι στραγγαλισμού από αυτούς τους ίδιους τους Ευρωπαίους σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Αλλά και σε επίπεδο εθνικής κυριαρχίας…

Στη χώρα μας, όσον αφορά στο πολιτικό πεδίο, απώλεια μνήμης παρατηρείται συνεχώς και σε επιδεινούμενο βαθμό… Πολιτικοί σχηματισμοί, αλλά και πολιτικά πρόσωπα, τόσο μέσα στον ναό της Δημοκρατίας, τη Βουλή, όσο και σε δημόσιες εμφανίσεις και αντιπαραθέσεις, δείχνουν να έχουν απώλεια μνήμης, συνήθως επιλεκτική, η οποία έχει σχέση με δικές τους ευθύνες κατά την άσκηση της εξουσίας ή τη θεσμική τους λειτουργία ως αντιπολίτευση.

Μια εξήγηση για τη συλλογική ή ατομική αυτή απώλεια μνήμης των πολιτικών ίσως είναι οι ακραίες και επώδυνες επιθέσεις με πραγματικά ή φανταστικά επιχειρήματα μεταξύ τους. Δηλαδή σαν την απώλεια μνήμης που συμβαίνει μετά τις κεφαλιές στους ποδοσφαιριστές!...

Απώλεια μνήμης για την κατάλυση της δημοκρατίας το ’67… 

Απώλεια μνήμης για τα σκάνδαλα της Μεταπολίτευσης… 

Απώλεια μνήμης για τις ευθύνες της χρεοκοπίας…

Η διαφορά όμως είναι ότι η απώλεια μνήμης στους ποδοσφαιριστές έχει επιπτώσεις μόνο στους ίδιους ή ενδεχομένως και στην ομάδα τους. Στους πολιτικούς, όμως, η απώλεια μνήμης έχει επιπτώσεις, πολλές φορές καταστροφικές, σε ολόκληρο τον λαό!...