Αντώνης Ν. Βγόντζας

 Και γι’ αυτά που είπε και γι’ αυτά που παρέλειψε. Μίλησε για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και τους «εχθρούς» της. Οι «εχθροί» της, κατά τον ΠτΔ, είναι τρεις. Ο κυβερνητικός δεσποτισμός, η καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης και οι «αγορές» μαζί με τους «οίκους αξιολόγησης».

Ο κυβερνητικός δεσποτισμός είναι, κατά τον ΠτΔ, ο πρώτος «εχθρός» της. Και ως τέτοιο θεωρεί την αυθαίρετη επιβολή της εκτελεστικής στη νομοθετική και δικαστική εξουσία. Η εκτελεστική εξουσία εκμεταλλεύεται τις ασάφειες, τις αοριστίες και τα κενά της νομοθετικής και την αναποτελεσματικότητα της δικαστικής. Διευρύνει τον ρόλο της σε βάρος των άλλων εξουσιών. Και απορροφά μεγάλο μερίδιο από αυτές. Δεν είναι εύκολο να διαφωνήσει κανείς με τον Πρόεδρο. Αλλωστε, συνιστά μια γενικότερη αλήθεια ότι στον σημερινό κόσμο η εκτελεστική εξουσία δεν περιορίζεται στον παραδοσιακό της ρόλο και οδηγεί τις άλλες εξουσίες σε θεσμική ασφυξία. Αυτό εν μέρει δικαιολογείται από την πολυπλοκότητα των ζητημάτων που πρέπει να λύσει η Πολιτεία, από την ταχύτητα που απαιτούν οι λύσεις και από την αντίστοιχη βραδύτητα με την οποία δρουν η νομοθετική και η δικαστική εξουσία.

Η καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης είναι ο δεύτερος «εχθρός». Οταν η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να χαλιναγωγήσει την κρατική αυθαιρεσία, τίθεται ζήτημα κράτους δικαίου.
Ο ΠτΔ πρέπει να έχει δίκιο. Και σ’ αυτό. Αυτό, μάλιστα, ισχύει ιδιαίτερα στη διοικητική Δικαιοσύνη. Οπου, κατά κανόνα, διάδικοι είναι ο πολίτης και το κράτος. Για τις φορολογικές του υποχρεώσεις μέχρι τις ασφαλιστικές, συνταξιοδοτικές και άλλες προσδοκίες του.
Οι «αγορές» και οι «οίκοι αξιολόγησης» είναι ο τρίτος «εχθρός». Οι μεν «αγορές» δεν έχουν «δημοκρατική νομιμοποίηση». Ούτε και οι «οίκοι αξιολόγησης». Και οι δύο έχουν «θολή» καταγωγή. Στις «αγορές» δεν μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις. Ούτε και στους «οίκους αξιολόγησης». Συνιστούν «ασύμμετρη απειλή». Ακόμα και για ένα τέλειο κράτος. Θα έπρεπε να παραθέταμε αυτούσιο τον συλλογισμό του για τον τρίτο «εχθρό». Αναμειγνύει, μάλιστα, όρους όπως ο «νεοφιλελευθερισμός» (και αυτός είναι «εχθρός», πλην όμως εντάσσεται στο αναλυτικό περιεχόμενο του τρίτου «εχθρού») που δύσκολα επιτρέπουν την κατανόηση και τη συνοχή της όλης σκέψης του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Θα μπορούσαμε να μη διατυπώσουμε αντιρρήσεις στον τρίτο «εχθρό». Διαφωνούμε, πάντως, με κάθε πρόταση με την οποία οικοδομείται η προεδρική σκέψη. Θα ξεφεύγαμε, όμως, από τον πυρήνα των σκέψεών μας.

Μπορεί ο καθένας μας να είναι νεοφιλελεύθερος, φιλελεύθερος, προοδευτικός (liberal), σοσιαλιστής, κομμουνιστής και, γενικότερα, φανατικά κρατιστής. Προσωπικά, δεν συμπαθούμε τους νεοφιλελεύθερους ούτε τους κρατιστές. Και ο ΠτΔ μπορεί να είναι οτιδήποτε από τα παραπάνω. Αρκεί να μην προτάσσει τις ιδέες του για να διχάζει τον λαό. Και, για να το πούμε ωμά, αρκεί να μην επαναλαμβάνει τον τρέχοντα κυβερνητικό λόγο!
Δυστυχώς, όμως, ο κατάλογος των εχθρών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όπως καταρτίστηκε από τον ΠτΔ, είναι ατελής και ελλιπής.

Ο πιο αδίστακτος εχθρός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι η έντεχνη απαξίωση των απέναντι πολιτικών δυνάμεων. Η θρασύδειλη προπαγάνδα. Κανένας πολιτικός φορέας δεν αντέχει, έστω και μεσοπρόθεσμα, να φέρει μόνος του τον μανδύα του «αδιάφθορου». Ολοι, άλλωστε, γνωρίζουμε ιστορικά την πορεία και το τραγικό τέλος των «αδιάφθορων». Για τους ίδιους και για το πολίτευμα. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία στηρίζεται στον πλουραλισμό και την ιδεολογική πολυφωνία των πολιτικών δυνάμεων. Αυτό παράγει τη σύνθεση. Αυτό δημιουργεί τους όρους ισορροπίας και κοινωνικής ειρήνης.
Εχθρός της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι, επίσης, η δημιουργία μονοπωλιακού ή ολιγοπωλιακού καθεστώτος στον χώρο της ενημέρωσης. Και το ένα και το άλλο διευκολύνουν τη χειραγώγηση της ενημέρωσης και στραγγαλίζουν την ελευθερία γνώμης και λόγου. Και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του καθενός.

Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία συγκρούεται με την αστόχαστη και λαϊκιστική χρήση των δημοψηφισμάτων. Ακυρώνεται ευθέως από αυτά. Ειδικά όταν χρησιμοποιούνται για την εξαπάτηση του λαού με τα ανεπίτρεπτα και απαράδεκτα θεσμικά ερωτήματα και την έμπρακτη απαγόρευση κάθε διαλόγου εξαιτίας ασφυκτικών προθεσμιών.
Κάποια μέρα θα υποχρεωθεί να το παραδεχθεί! Ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας!