Νίκος Θεοδωράκης

Ειδικά για την Ελλάδα, αφιερώματα έχουν επισταμένως αναφερθεί στα αυξημένα δίδακτρα που θα κληθούν να πληρώνουν οι Έλληνες φοιτητές στο μέλλον, την άδεια παραμονής που πιθανά θα πρέπει αυτοί να εξασφαλίσουν, την κατάργηση χορήγησης φοιτητικών δανείων  καθώς και τις συνολικά λιγότερες πιθανότητες εύρεσης εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι δυσχερείς αυτές συνθήκες θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή αφού η Βρετανία αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή σε περισσότερο από δύο χρόνια από τώρα.

Όμως, μία συνέπεια της εξόδου από την Ευρωπαϊκή οικογένεια έχει ήδη αρχίσει να εκδηλώνεται έντονα: ο ρατσισμός.Μέσα σε μόλις μία εβδομάδα από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου, η Βρετανική Μητροπολιτική αστυνομία κατέγραψε 600 εγκλήματα μίσους, σε μια δραματική αύξηση 500% σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα. Στα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά, τα θύματα έγιναν στόχος άμεσης και απροκάλυπτης επίθεσης λόγω της εθνικότητάς τους ή της θρησκείας τους. Από απλή παρενόχληση μέχρι βαριές σωματικές βλάβες, τα εγκλήματα αυτά έχουν απασχολήσει μέχρι και τον Βρετανό πρωθυπουργό, ο οποίος δήλωσε μετ’ επιτάσεως ότι θα προσπαθήσει ν’ αποτρέψει τέτοια περιστατικά στο μέλλον.

Πως εξηγείται όμως αυτή η ραγδαία αύξηση εγκλημάτων μίσους; Πρώτον, αρκετοί από τους υποστηρικτές του Brexit αντιμάχονται τη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα, αξίες άρρηκτα συνδεδεμένες με το Ευρωπαϊκό όραμα. Μόλις κέρδισε το Brexit, θεώρησαν ότι η νοσηρή αυτή νοοτροπία είναι πλειοψηφική στη χώρα, και άρα μπορούν ανοικτά να επιτίθενται σε μειονότητες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που τους ενοχλούν. Δεύτερον, η καμπάνια του Brexit ήταν σε μεγάλο βαθμό τοξική, δηλητηριάζοντας τη Βρετανική κοινωνία με ψευδείς παραστάσεις, όπως ότι οι Ευρωπαίοι μετανάστες έρχονται στη χώρα τους και τους «κλέβουν» τις δουλειές. Θλιβερό επακόλουθο ήταν λοιπόν να εκδηλωθούν ρατσιστικά φαινόμενα μίσους απέναντι σε κάθε τι διαφορετικό.


Δυστυχώς, το κλίμα των τελευταίων εβδομάδων είναι πολύ εχθρικό απέναντι στους μετανάστες, άρα και στους Έλληνες που σπουδάζουν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θυμάμαι παλαιότερα ως φοιτητής στην Αγγλία, και εν μέσω της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας, έναν καθηγητή να μου δίνει 1 Στερλίνα κατά τη διάρκεια του μαθήματος για να «βοηθήσει να ξεπεράσουμε τις οικονομικές μας δυσκολίες». Τέτοιες ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντι σε Έλληνες αναμένεται να πολλαπλασιαστούν και να κλιμακωθούν λόγω του Brexit, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Συζητώντας με αρκετούς Έλληνες που βρίσκονται στην Αγγλία, διαπίστωσα τον έκδηλο φόβο ότι δε θα βρίσκουν δουλειά μετά τις σπουδές τους, ενώ όσοι ήδη εργάζονται φοβούνται ότι θ’ απολυθούν για να προσληφθούν Βρετανοί πολίτες στη θέση τους. Δυστυχώς οι ανησυχίες αυτές δεν είναι ανεδαφικές, ειδικά αφού η Ελλάδα έγινε επανειλημμένα στόχος κατά τη διάρκεια της καμπάνιας του Brexit, με πιο γνωστό παράδειγμα ότι οι Βρετανοί πλήρωσαν τη δική μας γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου αντί να κάνουν έργα υποδομών στη χώρα τους. Παρόλο που η αλήθεια απέχει παρασάγγας, τέτοιες απλουστεύσεις ριζώνουν βαθιά στη συνείδηση της Βρετανικής κοινωνίας, και δεν αποκλείεται να μεταφερθούν στο εργασιακό τοπίο, με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες για τους Έλληνες που βρίσκονται στο εξωτερικό.

Δεν ξέρω αν βιώνουμε αυτό που έγραψε ο Μαρξ, ότι η ιστορία δηλαδή επαναλαμβάνεται αρχικά ως τραγωδία και, έπειτα, ως φάρσα. Το βέβαιο είναι ότι η αύξηση των ρατσιστικών αυτών περιστατικών θυμίζει τραγικές καταστάσεις που έζησε η Ευρώπη στη διάρκεια του μεσοπολέμου. Σε κάθε περίπτωση, προς το παρόν θα κρατήσω την αισιόδοξη νότα του αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης την ημέρα αμέσως μετά το δημοψήφισμα, ο οποίος δεσμεύτηκε πως το ίδρυμα θα διαφυλάξει τη σχέση του με την υπέροχη κοσμοπολίτικη κοινότητα από ερευνητές και φοιτητές, οι οποίοι ενώνονται από τις κοινές αρχές της αναζήτησης της αλήθειας και της προόδου του πολιτισμού μας. Ας ελπίσουμε πως σε αυτές τις δύσκολες συγκυρίες, το φως θα επικρατήσει.

Λέκτορας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Οξφόρδης