Γρηγόρης Λέων

Πολλοί ακούγοντας την πρόταση θα μπορούσαν να είναι θετικοί, ειδικά δε οι νέοι της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας πιθανά να θεωρήσουν ότι αναγνωρίζεται ένα δικαίωμά τους. Ας δούμε όμως πώς ακριβώς έχουν τα δικαιώματα των εφήβων στη συγκεκριμένη ηλικία, ειδικά όσον αφορά σε αυτά που προκύπτουν κατά τις ιατρικές πράξεις. 

Καταρχάς, σύμφωνα με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν. 3418/2005): «Αν ο ασθενής είναι ανήλικος, η συναίνεση δίδεται από αυτούς που ασκούν τη γονική μέριμνα ή έχουν την επιμέλεια του. Λαμβάνεται, όμως, υπόψη και η γνώμη του, εφόσον ο ανήλικος, κατά την κρίση του ιατρού, έχει την ηλικιακή, πνευματική και συναισθηματική ωριμότητα να κατανοήσει την κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο της ιατρικής πράξης και τις συνέπειες ή τα αποτελέσματα ή τους κινδύνους της πράξης αυτής (Άρθρο 12)».

Στην περίπτωση της παραγράφου 3 του άρθρου 11 απαιτείται πάντοτε η συναίνεση των προσώπων που ασκούν τη γονική μέριμνα του ανηλίκου. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 11 διευκρινίζεται: «Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να καταβάλλεται κατά την ενημέρωση που αφορά σε ειδικές επεμβάσεις, όπως μεταμοσχεύσεις, μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, επεμβάσεις αλλαγής ή αποκαταστάσεως φύλου, αισθητικές ή κοσμητικές επεμβάσεις».

Δηλαδή προκύπτει σαφώς ότι ο ανήλικος άνω των 16 ετών σήμερα δεν μπορεί να αποφασίσει από μόνος του για τις ιατρικές πράξεις που θα υποβληθεί. Μπορεί να δίνει απλά τη γνώμη του αλλά απαιτείται υποχρεωτικά η συναίνεση των γονιών του. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ιατροί βρίσκονται σε μεγάλο δίλλημα, ειδικά όταν έφηβοι ή έφηβες πραγματοποιούν ιατρικές επισκέψεις χωρίς τους γονείς τους. Μάλιστα σε αρκετές εξ αυτών η επίσκεψη γίνεται εσκεμμένα χωρίς τους γονείς καθώς τα παιδιά επιθυμούν να αποκρύψουν την αιτία της επισκέψεως. Για παράδειγμα, νέος ή νέα που έχει κολλήσει κάποιο αφροδίσιο νόσημα ή έφηβη που επιθυμεί να λάβει μία θεραπεία αντισύλληψης, καθώς είναι σεξουαλικά ενεργή, κρυφά όμως από τους γονείς της. 

Σίγουρα ένα κράτος που σέβεται τους πολίτες θα πρέπει πρώτα να εντοπίζει τα πραγματικά θέματα που τους απασχολούν, να αξιολογεί πιθανές λύσεις και τις συνέπειες τους και τέλος να επιλέγει τη βέλτιστη δυνατή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η κυβέρνηση φαίνεται ότι δεν εντόπισε το πραγματικό πρόβλημα των δικαιωμάτων των εφήβων άνω των 16 ετών καθώς έρχεται πρόχειρα, ευκαιριακά αλλά κυρίως χωρίς σχεδιασμό και προτείνει απλώς αυτοί να έχουν δικαίωμα ψήφου. Δηλαδή προτείνει ένα δικαίωμα το οποίο σε καμία περίπτωση δεν είναι μείζον για τους εφήβους (καθώς στις νεότερες ηλικίες παρατηρούνται τα μεγαλύτερα ποσοστά αποχής σε εκλογές) αλλά πιθανά να είναι σημαντικό για την ίδια την κυβέρνηση πιστεύοντας ότι αυτό είναι το πιο εύκολο κοινό προς άγραν ψήφων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι πολιτικοί να σεβαστούν τα δικαιώματα των εφήβων, να τα αξιολογήσουν και να παρέμβουν σε αυτά που πρώτιστα τους απασχολούν, όπως είναι το δικαίωμα αποφάσεως σε θέματα υγείας με την αυτόνομη συναίνεση στις ιατρικές πράξεις. Όσοι πιστεύουν ότι οι έφηβοι είναι τα πλέον εύκολα θύματα πολιτικού λαϊκισμού, απλά θα απογοητευθούν. 

Ο Γρηγόρης Λέων είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας και Αν. Γραμματέας Επιστημονικών Φορέων της ΝΔ.