Γιώργος Δ. Ανδρέου

Βλέποντας τη μιζέρια και τον άχαρο ρόλο της πολιτικής εξουσίας στη χώρα μας στα χρόνια της κρίσης, πολλοί -και πολλές φορές- έχουν αναρωτηθεί και απορήσει για την τόση πρεμούρα των πολιτικών να την αποκτήσουν. Σχεδόν όλοι οι εκλεγμένοι πρωθυπουργοί της κρίσης, Παπανδρέου, Σαμαράς και τελευταία ο Τσίπρας, τη διεκδίκησαν επίμονα και ανυπόμονα, με λυσσαλέες προσπάθειες, με άπειρα ψέματα και υποσχέσεις εξόφθαλμα ανεκπλήρωτες. Eπεισαν τον κόσμο που έχει εθιστεί να του χαϊδεύουν τα αυτιά και τους την έδωσε.

Οι ίδιοι βέβαια νομίζουν πως την κατάκτησαν. Για να τη χάσουν σύντομα κατηγορούμενοι από τους επόμενους, αλλά και από τους ψηφοφόρους τους, με βαρείς χαρακτηρισμούς - από ανικανότητα και αδυναμία μέχρι εθνική προδοσία και δωσιλογισμό. Ο,τι έλεγε ο δεύτερος στον πρώτο τα ακούει από τον τρίτο, που με τη σειρά του είναι νομοτελειακά βέβαιο ότι θα τα ακούσει από τον επόμενο κ.ο.κ. Το ερώτημα είναι αρμοδιότητας της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας και πιθανώς της ψυχιατρικής επιστήμης. Και δεν αναφέρομαι στους απλούς πολιτευόμενους που διεκδικούν μικρό κομμάτι της πολιτικής εξουσίας προσβλέποντας στη βουλευτική αποζημίωση ή τον μισθό κάποιας υψηλής πολιτικής θέσης για λόγους βιοπορισμού. Αυτοί έχουν μια δικαιολογία. Οι αρχηγοί και οι πρωτοκλασάτοι όμως; Οι ίδιοι ομνύουν στο όνομα του λαού και των συμφερόντων του, θεωρώντας τους εαυτούς τους ιεραπόστολους ταγμένους να τα προστατεύσουν. Για κάποιους είναι εγκάθετοι των τοκογλύφων δανειστών μας ή του ξένου παράγοντα, δεξιά ή αριστερά, ή του μεγάλου κεφαλαίου και των πολυεθνικών. Ακόμα όμως κι έτσι να είναι, πώς γίνεται να βρίσκονται κάποιοι πρόθυμοι να συμπράξουν «προδίδοντας» τη χώρα τους; Ποια είναι τα κίνητρά τους. Πάλι δηλαδή το πρόβλημα γυρίζει και επικεντρώνεται στον άνθρωπο. Δύσκολα τα πράγματα.

Φαίνεται ότι η άμετρη φιλοδοξία, η φιλαρχία και η έφεση για εξουσία, δύναμη, κατάκτηση, προβολή και δημοσιότητα είναι σύμφυτες με την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι φαίνεται στο DNA και τη φύση του. Ισορροπεί όμως στους πολλούς με τη δύναμη της λογικής και τον φόβο. Το μέτρο των αρχαίων. Η πλάστιγγα όμως γέρνει προς τη φιλαρχία όταν ο άνθρωπος έχει σε μεγάλη δόση δύο άλλες μεγάλες και σύμφυτες ιδιότητες της ανθρώπινης ύπαρξης: την εγωπάθεια και το θράσος. Οι ιδιότητες αυτές απομονώνουν τη λογική, τον φύλακα της ισορροπίας, και απελευθερώνουν το θηρίο της άμετρης φιλοδοξίας, που κατακυριεύει ολοκληρωτικά την ανθρώπινη ύπαρξη. Θηρίο που τρέφεται από τον θαυμασμό και τις εκδηλώσεις των μαζών. Και αρχίζουν ο αυτοθαυμασμός και οι φαντασιώσεις. Αρχικά στα τρίσβαθα της ψυχής, που με τον καιρό βγαίνουν στην επιφάνεια και εκδηλώνονται. Πρώτη και μεγαλύτερη φαντασίωση, η ανιστόρητη πεποίθηση ότι αυτοί είναι οι παράκλητοι που μπορούν να κάνουν αυτά που δεν μπόρεσε κανένας άλλος. Λίγο η φιλοδοξία, λίγο η ευκολία με την οποία παρασύρουν τον αφελή και ευεπίφορο στην κολακεία και τις υποσχέσεις απλό κόσμο, αλλά και τα στελέχη τους, ενισχύουν την εγωπάθεια αυτή. Καταλήγουν να πιστεύουν ότι έχουν ραντεβού με την Ιστορία και ό,τι κάνουν είναι μοναδικό και το μόνο που πρέπει να γίνει. Μετά βέβαια έρχεται η σκληρή πραγματικότητα και οι φαντασιώσεις γκρεμίζονται. Εκεί είναι το δύσκολο και επικίνδυνο σημείο. Εκεί φαίνεται αν κυριαρχεί απόλυτα η δίψα για εξουσία ή αν η λογική, το μέτρο και οι ηθικές αναστολές τη μετριάζουν. Μοναδική απόδειξη, η αλήθεια. 

 Ο Παπανδρέου και ο Σαμαράς είχαν -φαίνεται- λογική και δημοκρατικά ανακλαστικά και σεβάστηκαν τους κανόνες του παιχνιδιού. Για την Πρώτη φορά Αριστερά η εικόνα δείχνει θολή. Διαχέουν στην κοινωνία την πεποίθηση της «ιστορικής αποστολής» τους. Η δίψα για εξουσία, δύναμη και επιβολή είναι εμφανής. Δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα η λογική, η αλήθεια και το μέτρο. Αντίθετα. Κάποιες μάλιστα εκδηλώσεις μπορούν να ερμηνευτούν ως ενδείξεις εμφάνισης άλλων επικίνδυνων μονοπατιών, ιδεών και πειρασμών. Ο αέρας μυρίζει ολοκληρωτική αντίληψη. Γιατί είναι εκδηλώσεις ολοκληρωτισμού η απροκάλυπτη άρνηση της αλήθειας, η ανήθικη και προκλητική προπαγάνδα, σε επίπεδο το μαύρο άσπρο, με εξόφθαλμα ψεύδη και διαψεύσεις, η περιστολή των δικαιωμάτων κριτικής και αμφισβήτησης, η κατασυκοφάντηση κάθε μορφής κριτικής και αντίδρασης, ο έλεγχος της διακίνησης των πληροφοριών, η μονοπώληση του εθνικού συμφέροντος, οι «δικοί μας» που έχουν το ηθικό πλεονέκτημα και οι «άλλοι», οι ανιστόρητες γενικεύσεις, όπως το οι εύποροι είναι από χέρι κλέφτες που πρέπει να τιμωρηθούν και άλλα πολλά. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι οι ολοκληρωτικές πρακτικές ξεκίνησαν, όπου εφαρμόστηκαν, από πρόσωπα που κατάντησαν να πιστεύουν ότι μόνο αυτά κατέχουν την απόλυτη αλήθεια και η δίψα τους για την εξουσία ήταν ακόρεστη.