Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Η τροπή που πήραν τα πράγματα εξαφάνισε κάθε αμφιβολία και έδειξε ξεκάθαρα ότι η γερμανική πλευρά έχει πολύ προχωρημένους όσο και σκοτεινούς σχεδιασμούς για την Ευρώπη.

Το καλό της υπόθεσης είναι ότι η αποκάλυψη του «κακού» ανάγκασε τη Γαλλία να αναλάβει ενεργό ρόλο στην αντίθετη κατεύθυνση και να αναλάβει το ρόλο του "καλού" για να συσπειρώσει γύρω της και άλλες χώρες, όπως η Ισπανία που κατάλαβε ότι τα γερμανικά σχέδια, αργά ή γρήγορα, θα επηρεάσουν και την ίδια.

Στη Γερμανία επικράτησαν οι σκληροπυρηνικοί, οι οποίοι από το 2010 έλεγαν ότι το ευρώ δεν χωράει χώρες όπως η Ελλάδα, αλλά και η Πορτογαλία. Θεωρητικός της υπόθεσης ο υπερσυντηρητικός οικονομολόγος Χανς Βέρνερ Ζιν, πρόεδρος του Ινστιτούτου οικονομικών ερευνών IfO και σύμβουλος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών.

Το ενδιαφέρον είναι ότι από οικονομική σκοπιά, το σκεπτικό του κ. Ζιν είναι σωστό: Το ευρώ όταν συμμετέχουν σε αυτό τόσο διαφορετικές οικονομίες δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Δεν μπορούν να εξυπηρετούνται από την ίδια νομισματική πολιτική η Γερμανία με το τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα και η ελλειμματική Ελλάδα.

Μόνο με δύο τρόπους μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό. Ο πρώτος είναι η δημιουργία ομοσπονδιακών δομών, με κεντρική κυβέρνηση και κοινό προϋπολογισμό έτσι ώστε η εξισορρόπηση να γίνεται με μεταφορές χρημάτων από το Βορρά στο Νότο. Ή τουλάχιστον, ως ενδιάμεση λύση, θα μπορούσε η Γερμανία να επενδύσει τα πλεονάσματά της στο εσωτερικό της για να αυξήσει την εσωτερική ζήτηση και να απορροφήσει περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες από τις χώρες του Νότου.

Φαίνεται, όμως, ότι το τραπεζικό και βιομηχανικό κατεστημένο στη Γερμανία αποστρέφεται τη λύση αυτή. Είναι άλλωστε λογικό για μια χώρα όπως η Γερμανία με πληθυσμό που γερνάει να θέλει να διατηρήσει τα πλεονάσματά της για να πληρώνει τις συντάξεις στο μέλλον.

Η μόνη εναλλακτική, όμως, είναι η διάλυση του ευρώ. Και ίσως αυτό να υποκρύπτει η γερμανική στάση το τελευταίο στάδιο.

Το σκεπτικό έχει μια εσωτερική λογική για κάποιους γερμανικούς κύκλους οι οποίοι κάνουν τον εξής συλλογισμό: Εφόσον για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το ευρώ θα πρέπει να επενδύσουμε και να πληρώσουμε εμείς το λογαριασμό, ίσως είναι καλύτερα να δημιουργήσουμε ένα άλλο ευρώ, πιο αποτελεσματικό, στο οποίο θα συμμετέχουν ομοιογενείς οικονομίες, όπως οι εξαγωγικές χώρες του Βορρά.

Με λίγα λόγια, το σχέδιο Σόιμπλε για Grexit -στο οποίο τελικά προσχώρησε και η Άνγκελα Μέρκελ παρά τις διαφωνίες της- ίσως να είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός μηχανισμού εξόδου και μιας ευρωζώνης του σκληρού πυρήνα, η οποία θα ελέγχει το ευρώ, έστω κι αν το κοινό νόμισμα κυκλοφορεί σε μια ευρύτερη περιοχή.

Μένει να δούμε κατά πόσον οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν στα γερμανικά σχέδια στην τελευταία σύνοδο αποτελούν την απαρχή μιας νέας δυναμικής η οποία θα αλλάξει τους συσχετισμούς και θα φέρει στο προσκήνιο νέους σχεδιασμούς.