Βασ. Αναστασόπουλος

Μετά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους και την εξαγγελία δημοψηφίσματος την ερχόμενη Κυριακή, 5 Ιουλίου, από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τα γεγονότα πήραν μορφή… χιονοστιβάδας. Οι δανειστές αντέδρασαν, η ΕΚΤ αποφάσισε να μην αυξήσει άλλο τον ELA (δηλαδή, την έκτακτη παροχή ρευστότητας) στις ελληνικές τράπεζες κι έτσι η ελληνική κυβέρνηση οδηγήθηκε στην απόφαση για κλείσιμο των τραπεζών για μία εβδομάδα και επιβολή «capital controls» (ήτοι, περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων).

Με το όριο αναλήψεων ημερησίως να ανέρχεται μόλις στα 60 ευρώ, οι ουρές έξω από τα ΑΤΜ και τα βενζινάδικα δεν ήταν περίεργο να εμφανιστούν σε χρόνο-ρεκόρ. Συνέβαλαν, εξάλλου, σε αυτό και τα μέσα ενημέρωσης, που έσπευσαν να καλλιεργήσουν ένα κλίμα τρομοκρατίας για τη χώρα, εξαιτίας ακριβώς αυτών των περιορισμών που επιβλήθηκαν στην κίνηση κεφαλαίων… Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, καλούμαστε οι Έλληνες ψηφοφόροι να αποφανθούμε την άλλη Κυριακή εάν θέλουμε τα μέτρα των θεσμών ή αν τα απορρίπτουμε. Το «ναι» θα σημαίνει, πιθανότατα, και την παραμονή στο ευρώ, ενώ το «όχι» θα ανοίγει διάπλατα τις πόρτες του Grexit και της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα.

Αξίζει ίσως να δούμε, στο σημείο αυτό, το τι μπορεί να σημαίνει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος πολιτικά, για τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα. Με μια παντελώς απρόβλεπτη και μη αναμενόμενη κίνηση, το βράδυ της Παρασκευής, ο πρωθυπουργός εξήγγειλε δημοψήφισμα. Ποιοι δρόμοι, όμως, ανοίγονται μπροστά του;

Ενώ την πρώτη μέρα μετά την εξαγγελία, το κλίμα ήταν σαφώς υπέρ της αντίστασης και του ΟΧΙ, οι εικόνες συνωστισμού έξω από τα ΑΤΜ των τραπεζών και τα πρατήρια υγρών καυσίμων έκαναν πολλούς να αναθεωρήσουν. Πλέον, το ΝΑΙ μοιάζει να είναι η επικρατέστερη επιλογή, προκειμένου η χώρα να μείνει στο ευρώ με κάθε κόστος. Αυτό σημαίνει, άραγε, και το πολιτικό τέλος του κ. Τσίπρα; Όχι απαραίτητα…

Και αυτό γιατί, εάν το ΝΑΙ επικρατήσει, ο πρωθυπουργός έχει πει ότι θα υπηρετήσει τη βούληση του ελληνικού λαού. Πώς; Είτε υπογράφοντας και εφαρμόζοντας, τελικά, μια συμφωνία που θα έχει εγκρίνει ο ελληνικός λαός, εξουσιοδοτώντας τον να την ολοκληρώσει, είτε οδηγούμενος σε παραίτηση, προκειμένου να πάει η χώρα σε εκλογές και να προκύψει μια νέα κυβέρνηση.

Ποιος όμως μπορεί να εγγυηθεί ότι από μια νέα ψηφοφορία, δεν θα αναδειχθεί και πάλι στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Τσίπρας, ενδεχομένως και πιο ενισχυμένος; Εκτός και αν έχει κανείς την πεποίθηση ότι, με τα τωρινά δεδομένα, η επιλογή της διακυβέρνησης από μια αποδυναμωμένη ΝΔ, ένα απαξιωμένο ΠΑΣΟΚ ή ένα ταυτισμένο με τα «μεγάλα» συμφέροντα Ποτάμι φαντάζει πιο ελκυστική από την επιλογή Τσίπρα, που εξακολουθεί να χαίρει της εκτίμησης μίας σημαντικής μερίδας κόσμου. Τι θα συμβεί, λοιπόν, εάν οι εταίροι θεωρήσουν ότι ξεμπέρδεψαν με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ κι εκείνος επιστρέψει… καβάλα στ' άλογο;

Όσο για την περίπτωση επικράτησης του ΟΧΙ; Εκεί πλέον νομίζω ότι δεν έχει νόημα να συζητάμε κάτι, καθώς η χώρα θα έχει μπει μεν σε αχαρτογράφητα νερά, αλλά θα το έχει κάνει συνειδητά, υποδεικνύοντας και επιλέγοντας ως… τιμονιέρη της σε αυτήν την περιπέτεια τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα. Πολιτικά, αυτό θα ενισχύσει το «κεφάλαιο» του πρωθυπουργού σε δυσθεώρητα μεγέθη, όχι μόνο στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό της χώρας.

Το ζήτημα είναι ότι, πλέον, κάθε πρόβλεψη μοιάζει παρακινδυνευμένη και όλοι κινδυνεύουμε να εκτεθούμε. Όπως πολύ σωστά είπε η Κριστίν Λαγκάρντ τις προάλλες, ο κ. Τσίπρας είναι απρόβλεπτος. Σχεδόν κανείς δεν περίμενε το δημοψήφισμα, ελάχιστοι ανέμεναν τα capital controls -τουλάχιστον, όχι τώρα. Όταν όλοι πιθανολογούσαν ότι η συμφωνία ήταν πιο κοντά από ποτέ, εκείνος -αναγκάστηκε ή έπελεξε- να την «τινάξει στον αέρα».

Αξίζει τον κόπο, προφανώς, να περιμένουμε να μάθουμε τι έχει στο μυαλό του ο πρωθυπουργός... Εάν βαδίζει με σχέδιο ή εάν πρόκειται, τελικά, για μια εξαιρετικά ασυνήθιστη -ακόμα και για τα ελληνικά δεδομένα- περίπτωση πολιτικού αριβίστα…