Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Τα μεγάλα ρεύματα μετανάστευσης και προσφυγιάς που έχουν δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα επιβεβαιώνουν από καινούρια οπτική την πραγματικότητα που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια: η Ευρώπη αντί να ενώνεται, διαλύεται.

Είναι ξεκάθαρο σήμερα ότι όταν εκδηλώθηκε η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση και παρουσιάστηκε το ελληνικό πρόβλημα σχεδιάστηκαν τα λεγόμενα προγράμματα διάσωσης με σκοπό να υποστηριχθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες που ήταν εκτεθειμένες σε ελληνικά ομόλογα. Από εκεί και πέρα, όμως, η Ελλάδα, όπως και οι άλλες χώρες με προβλήματα, αφέθηκαν να τα αντιμετωπίσουν μόνες τους, ενώ η όλη υπόθεση έδωσε μια μοναδική ευκαιρία στην ισχυρή Γερμανία να εδραιώσει την οικονομική θέση της, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα και ηγεμονικές τάσεις στο πολιτικό πεδίο.

Με λίγα λόγια, οι τρύπες των τραπεζών αντιμετωπίστηκαν ως κοινό πρόβλημα καθότι βάρυναν τις ισχυρές χώρες, ενώ οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της υποτιθέμενης διάσωσης σε κάθε χώρα θεωρούνται εσωτερικό ζήτημα, για το οποίο δεν προβλέπεται χρηματοδότηση και στήριξη. Υπάρχουν, ξεκάθαρα, δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το ζήτημα των μεταναστών και των προσφύγων. Η Ελλάδα, όπως και η Ιταλία και η Ισπανία υποδέχονται τις στρατιές των ανθρώπων που θέλουν να ξεφύγουν από τον πόλεμο ή την πείνα και έχουν κατά κύριο λόγο προορισμό τις πλούσιες χώρες του Βορρά. Η χώρα μας, και άλλες μεσογειακές χώρες αποτελούν τα φυσικά εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης και είναι ένα ενδιάμεσο σημείο στο ταξίδι της προσφυγιάς, αλλά όχι και ο τελικός σταθμός. H Γερμανία καταγράφει το 1/3 του συνόλου των αιτήσεων ασύλου, ακολουθούμενη από την Ιταλία και τη Γαλλία.

Αντί όμως το κοινό αυτό πρόβλημα να αντιμετωπιστεί με κοινές πολιτικές και κοινή χρηματοδότηση, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η Ευρώπη κλείνει τα μάτια απέναντι στο πρόβλημα υιοθετώντας μια αδιέξοδη τακτική. Από τη μία πλευρά κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει την είσοδο των μεταναστών στο έδαφός της παρότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προβλέπει προστασία για ανθρώπους που επιδιώκουν να ξεφύγουν από τον πόλεμο ή την πολιτική δίωξη.

Ταυτόχρονα, όμως, καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ώστε οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, εφόσον καταφέρουν να φτάσουν στο ευρωπαϊκό έδαφος, να παραμένουν στη χώρα άφιξης.

Δυστυχώς, οι αποφάσεις της έκτακτης συνόδου κορυφής δεν προοιωνίζονται δραστικές παρεμβάσεις. Η οικονομική ενίσχυση των χωρών υποδοχής είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά για την αναλογική κατανομή των προσφύγων στις χώρες αντίστοιχα με το μέγεθος και την οικονομική δυνατότητα, που θα ήταν μια λύση στη σωστή κατεύθυνση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν μόνο γενική και αόριστη αναφορά με πιλοτικές δράσεις σε εξαιρετικά μικρή κλίμακα.

Η Ελλάδα, η οποία ήδη υφίσταται τις συνέπειες της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής που έφερε η διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών, με την άφιξη μεταναστών και προσφύγων καλείται να αντιμετωπίσει μια δεύτερη ανθρωπιστική κρίση χωρίς στήριξη από την Ευρώπη.

Για την Ευρώπη, δε, ο τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος των προσφύγων και των μεταναστών δείχνει για άλλη μια φορά ότι απουσιάζει η πολιτική βούληση για κοινές πολιτικές και δράσεις. Με λίγα λόγια, απουσιάζει η βούληση για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.