Γ. Ι. Πατσόπουλος

Αν αναρωτηθούμε ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό της καθημερινής ζωής, η απάντηση θα ήταν: δεν είναι η πραγματικότητα, είναι οι εικόνες και τα λόγια. Βλέπουμε μια κοινωνία που έχει βασικό της γνώρισμα την εξωτερική εμφάνιση και τον ακατάσχετο βερμπαλισμό, σύμφωνα με τον οποίο σημασία έχει τι λέει κάποιος και καθόλου το τι κάνει στην πράξη.

Στην επικράτηση του προφορικού λόγου πάνω στις πράξεις είναι τεράστια η συμβολή των πολιτικών που εξύψωσαν τη ρητορική ικανότητα στο σπουδαιότερο και ίσως και μοναδικό προσόν των ανθρώπων της δημόσιας ζωής. Ξεχνώντας ότι «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» και νομίζοντας ότι «η πολιτική είναι τέχνη των λόγων και βέβαια και της εικόνας», νομίζουν ότι σημασία δεν έχει το τι θα κάνουμε αλλά τι θα πούμε, σε γνώση μας ότι αυτό που λέμε είναι αδύνατο και είναι σίγουρο ότι θα πράξουμε το αντίθετο. Ο λαός αντιδρά σαν τα σκυλιά του Παβλόφ. Ανάλογα με τις εικόνες και τα λόγια και όχι ανάλογα με την πραγματικότητα.

Η εικόνα και ο προφορικός λόγος αλλάζουν και εξελίσσονται συνέχεια. Η σπουδαιότερη ικανότητά τους είναι η ικανότητα της προσαρμογής. Προσαρμογή όχι στο εκάστοτε πιο ακριβοδίκαιο, αλλά στο εκάστοτε πιο εντυπωσιακό, πιο ελκυστικό, πιο περιζήτητο, πιο αποδεκτό, πιο ευχάριστο. «Λόγια και εικόνες»: η σύγχρονη κατάντια του «Εργα και ημέρες». Ιδιαίτερα η τηλεόραση δεν ξέχασε ποτέ ότι είναι παιδί της 7ης Τέχνης - του κινηματογράφου.

Από ευγνωμοσύνη στους γονείς της δεν μπορεί να είναι πολύ διαφορετική και ούτε και θα ’πρεπε για την επιβίωσή της. Αποτέλεσμα ήταν να εθιστεί ο τηλεθεατής να πιστεύει εύκολα.
Εξάσκηση στα λογοπαίγνια με έναν και μοναδικό σκοπό: τον εντυπωσιασμό των ακροατών. Το κέντρισμα του θυμικού και η αντίστοιχη υποβάθμιση της λογικής, της αντικειμενικής κριτικής, της ανάλυσης και της ουσίας των προβλημάτων. Είναι πολύ απλό: οι σκέψεις δεν έχουν τη δυνατότητα της εύκολης αναμετάδοσης. Η εικόνα έχει τη δύναμη της εντύπωσης, όχι του επιχειρήματος, της εικόνας, όχι του λόγου, της κίνησης, όχι της σκέψης. Ο,τι είναι πιο εύκολο. Η λογική της διασκέδασης με εικόνες και εύκολες εκφράσεις κυριαρχεί έναντι της γλώσσας, της επιστήμης, των αριθμών και της συνεννόησης με διάλογο.

Αναμενόμενο το κατάντημα: οι τηλεοπτικές δηλώσεις αντικατέστησαν κάθε εργασία. Για δημιουργία ούτε λόγος! Οι ίδιοι οι πολιτικοί αστέρες παρασύρθηκαν και έπεσαν θύματα της γνωστής παράκρουσης: νομίζουν ότι με το να δηλώσουν τις πολιτικές τους θέσεις, εργάζονται, αγωνίζονται, ενώ απλώς μας απασχολούν με τις πολλαπλές και πολλές φορές αντιφατικές μεταξύ τους ανοησίες. Οσο και αν η πολιτική είναι θέαμα και θέατρο, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να ασχοληθεί και λίγο με την πραγματικότητα. Ας ευχηθούμε να την αναγνωρίσει πρώτα, να προβεί σε ακριβείς διαγνώσεις και μετά ας προσπαθήσει να τη βελτιώσει.

Φαντάζεστε πώς θα ήταν μερικοί δημιουργοί, εφευρέτες, επιχειρηματίες και σκαπανείς της επιστήμης αν αντί να ασχολούνται με τη δημιουργική τους εργασία, κάθε φορά ασχολούνται με  δηλώσεις και αμπελοφιλοσοφίες; Θα είχαμε μείνει στην Εποχή του Χαλκού. Δεν θα υπήρχε πολιτισμός. Ποιος σοβαρός δημιουργός μιλάει τόσο πολύ! Οι πονηρούληδες, όμως, πολιτικοί το κατάλαβαν γρήγορα. Τον κόσμο δεν τον κυβερνούν ούτε οι δημιουργοί, ούτε οι σκαπανείς της επιστήμης ή της τέχνης. Δυστυχώς, όλοι αυτοί επειδή δεν ευκαιρούν -έχουν πολύ σοβαρότερες εργασίες-, ανέθεσαν μαζί με τους υπόλοιπους πολίτες τη διακυβέρνησή τους σε φελλούς.

Απίστευτο το πλήθος των δηλώσεων και του σχολιασμού. Για τους περισσότερους αστέρες αντικατέστησε ολοκληρωτικά τη στοιχειώδη εργατικότητα. Αυτή η υπερπληροφόρηση με τηλεοπτικά σκουπίδια, στα σοβαρά πιστεύουμε ότι αντικατέστησε τον σκοταδισμό ή μήπως είναι μια άλλη μορφή του, πιο σύγχρονη και πιο «πολιτισμένη»; Ευχαριστούμε πολύ! Δεν θέλουμε τόσες δηλώσεις! Ούτε τόσες αναλύσεις ή αντιφατικές θεωρίες για το μέλλον που δεν επαληθεύονται ποτέ. Οποιος θυμάται συζητήσεις και αναλύσεις του παρελθόντος ξέρει πολύ καλά πόσο κούφια λόγια ήταν αυτά, πόσο λίγο άξιζαν. Θέλουμε εκτελεστές, δημιουργούς, εργαζομένους με κοπιαστική προσπάθεια, με αποτέλεσμα, με θετική κατεύθυνση, με προοπτική!

ΥΓ.: Η μόνη σοβαρή και επικίνδυνη για μας δήλωση των τελευταίων ημερών είναι ενός ανθρώπου που δεν είναι ούτε θεωρητικός, ούτε «καθηγητής», ούτε ψευτοπροφήτης, ούτε ηθοποιός, ούτε θεατής της οικονομίας. Είναι ο καλύτερος χειριστής της δύσκολης επενδυτικής πραγματικότητας, ο Γουόρεν Μπάφετ: «Αν προκύψει να φύγουν οι Ελληνες, αυτό ίσως να μην είναι κακό για το ευρώ. Εάν όλοι μάθουν ότι οι κανόνες έχουν σημασία και εάν φτάσουν σε γενική συμφωνία για τη δημοσιονομική πολιτική μεταξύ των μελών ή κάτι τέτοιο που θα δείξει ότι είναι σοβαρή, αυτό μπορεί να είναι καλό». Περί σοβαρότητας ο λόγος. Γι’ αυτό η γνώμη αυτή δεν έγινε ευρέως γνωστή!