Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Δείχνει, επίσης, ότι παρά τις κυβερνητικές εξαγγελίες για «έξοδο από το μνημόνιο», το πλαίσιο οικονομικής πολιτικής θα παραμείνει το ίδιο, με ασφυκτικούς δημοσιονομικούς περιορισμούς αλλά και με προσήλωση στην ίδια ατελέσφορη πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, παρά τα καταστροφικά αποτελέσματα που είχε η τελευταία μέχρι σήμερα στην οικονομία και την κοινωνία.

Στο προσχέδιο ξεκαθαρίζεται ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να βασίζεται στο «παλιό μοντέλο», με αύξηση της δημόσιας και ιδιωτικής κατανάλωσης, αλλά θα προέλθει από την αύξηση των εξαγωγών.

Αναπαράγεται, δηλαδή, το -ιδανικό θεωρητικά, αλλά αποτυχημένο πρακτικά- μοντέλο που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, με συμπίεση εισοδημάτων και δημοσίων δαπανών, με την προσδοκία ότι έτσι θα αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα και η οικονομία θα κινηθει από τις εξαγωγές τις επενδύσεις από το εξωτερικό.

Η συνταγή αυτή μπορεί να απέτυχε, αλλά η κυβέρνηση επιμένει σε αυτήν, και είναι χαρακτηριστικό ότι περιλαμβάνει  στο προσχέδιο προϋπολογισμού ιδιαίτερα αυστηρούς στόχους για τα δημόσια οικονομικά: Προϋπολογίζεται ότι το πρωτογενές πλεόνασμα (χωρίς τους τόκους) θα φτάσει στα 5,4 δισ. ευρώ ή 2,9% του ΑΕΠ (μεγαλύτερο από το φετινό 2,7 δισ. ευρώ ή 1,5% του ΑΕΠ), κάτι που δείχνει ότι η πίεση θα είναι μεγάλη και το 2015.

Υπεραισιόδοξη πρόβλεψη

Η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,9% το 2015 βασίζεται σε υπεραισιόδοξη ανάγνωση τόσο των δεδομένων που υπάρχουν όσο και των προοπτικών για το επόμενο διάστημα. Εάν τα μεγέθη δεν επιβεβαιωθούν θα υπάρχει ανατροπή και στο σχεδιασμό στα φορολογικά έσοδα, -κυρίως από έμμεσους φόρους- τα οποία προεξοφλείται ότι θα κινηθούν ανοδικά, μαζί με την οικονομική δραστηριότητα.

Η πρόβλεψη αυτή βασίζεται, ανάμεσα σε άλλα, στην αύξηση των εισροών ξένων επενδύσεων που σημειώθηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014, αλλά και στην προσδοκία ότι οι ανακεφαλαιωμένες πλέον τράπεζες θα είναι σε θέση να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Όμως, τα κεφάλαια που επενδύθηκαν στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2014 ήταν κατά βάση εκείνα που κατευθύνθηκαν στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών και ήταν κυρίως κερδοσκοπικές κινήσεις και μάλιστα με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και όχι παραγωγικές επενδύσεις με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία.

Είναι δεν πολύ αισιόδοξο να περιμένει κάποιος ότι, ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση, οι τράπεζες θα προλάβουν να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες απομόχλευσης (ξεκαθάρισμα κόκκινων δανείων) και να δώσουν το βάρος στη χρηματοδότηση της αγοράς μέσα στο 2015, όσο κι αν βοηθηθούν από πιθανές ενέσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ. Τα κόκκινα δάνεια είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα για την οικονομία και το επόμενο έτος οι διαδικασίες εκκαθάρισης θα δημιουργήσουν πρόσθετες πιέσεις στα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις αλλά και στις ίδιες τις τράπεζες οι οποίες θα πρέπει να καθαρίσουν τα των οίκων τους.

Επομένως, δύο από τις βασικές παραμέτρους στους οποίους στηρίζεται η πρόβλεψη για την ανάπτυξη εμπεριέχουν πολλά στοιχεία αβεβαιότητας.

Στο κείμενο του προσχεδίου, μάλιστα, αναφέρεται ότι και το 2,9% του ΑΕΠ ενδεχομένως να αποδειχθεί συντηρητικό, εάν λειτουργήσουν θετικά παράγοντες όπως το πιθανό «τύπωμα χρήματος» από την ΕΚΤ αλλά και η προώθηση του επενδυτικού προγράμματος που  μελετά ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Μεγάλα φορολογικά βάρη

Οι υποτιθέμενες φοροελαφρύνσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο του προϋπολογισμού (μικρή μείωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης και μείωση της έκτακτης εισφοράς κατά 30%), είναι  βήματα πολύ μικρής εμβέλειας και σίγουρα δεν αντισταθμίζουν την τέραστια φορολογική πίεση η οποία θα συνεχιστεί και το 2015, με τον ΕΝΦΙΑ, το τέλος αλληλεγγύης, αλλά και συνολικά με όλο το πλέγμα των ρυθμίσεων της φορολογίας εισοδήματος (χωρίς αφορολόγητο, τεκμήρια κ.λπ.) που ισχύουν από φέτος και οδήγησαν σε αύξηση των επιβαρύνσεων.

Ξεκάθαρα θετικό, βέβαια, είναι το γεγονός ότι αναγγέλεται νέα διαδικασία ρύθισης των οφειλών προς το Δημόσιο με περισσότερες δόσεις, αλλά το βέβαιο είναι ότι από τον προϋπολογισμό λείπουν ουσιαστικές φοροελαφρύνσεις.