Δημήτρης Παγαδάκης

Αν όμως δεν υποκρίνονταν,  θα έπρεπε να βραβεύσουν την εμπνευσμένη από την καθημερινότητα,  τη πιο ανθρώπινη και ρεαλιστική  απ΄ όλες τις φετινές Οσκαρικές παραγωγές. Πράγμα που δεν θα μας χάλαγε καθόλου σαν Έλληνες. Όχι γιατί την ασπρόμαυρη “Νεμπράσκα” τη σκηνοθέτησε ο συμπατριώτης μας Πέιν και τη φωτογράφισε ο επίσης δικός μας Παπαμιχαήλ. Αντίθετα, γιατί η αφήγησή της είναι τόσο γνήσια Αμερικάνικη που μεταλλάσσεται σε αφόρητα Ελληνική.

Κατ ΄αρχή επειδή όλα σε αυτή τη ταινία είναι μικρά, ασήμαντα και γκρίζα σε ένα τοπίο γεωγραφικής και υπαρξιακής εγκατάλειψης. Και ακόμα γιατί όλα σε αυτή μοιάζουν  παραλίγο βουβά ώστε σχεδόν κραυγάζουν ματαιωμένες προσδοκίες ή διαψευσμένες ελπίδες  Και εκεί και εδώ. Σε δυο χώρες τόσο μακρινές και ξένες, αλλά με γούστα που μοιάζουν απαράλλαχτα .
 
Με εικόνες που προβάλλουν οικείες, ταιριαστές, συγγενικές,  καθώς ο κεντρικός  χαρακτήρας  θυμίζει κάποιο δικό μας, καθημερινό,  παραπαίοντα  και  γκρινιάρη παππού. Ένα  βετεράνο κάποιου ξεχασμένου  πολέμου, πρώην μαστοράτζας συνεργείου και γερού ποτηριού, στα όρια της  διανοητικής παρακμής και της σωματικής αποδιοργάνωσης.
 
Και γύρω από τη τραγική του φιγούρα στάσιμος, ο σχεδόν αξιολύπητος χορός των εγκλωβισμένων  υπερηλίκων. Απόμαχων της ζωής, περίπου φυλακισμένων στις ίδιες τετριμμένες συνήθειες, στις μόνιμες στερεότυπες γραφικότητες και την διαρκή  ρουτίνα της επαρχίας. Αμερικάνικης ή ελληνικής, αδιάφορο.
 
 Δεν είναι οι αχανείς αποστάσεις από το τη Μοντάνα, μέσω  Γουαιόμιγκ, ως  τη Νεμπράσκα, που κάνουν τη διαφορά.  Είτε η μουσική υπόκρουση είναι  το “On the road again”του Willie Nelson  είτε το “ Ας ήτανε ο πόνος ένα τσιγάρο δρόμος” του Καζατζίδη, μια από τα ίδια. Σαν βιαστικό ταξιδάκι από τη Κοζάνη στη Λαμία ή από τις Σέρρες στο Αγρίνιο. Όλα παρεμφερή. Εκτός ίσως από το καραόκε τα Σαββατόβραδα στις Αμερικάνικες ψησταριές.

 Και οι δυο διαδρομές, όμως, σκιαγραφούν ευάλωτες, εσωστρεφείς, δημογραφικά φθίνουσες και γερασμένες περιφέρειες. Τόσο θεμελιωδώς διαφορετικές και τόσο ύποπτα όμοιες για τους “ τρόφιμους ενός οικουμενικού πανδοχείου” που έλεγε κι ο ποιητής.   Γκόστ τάουν στη Νεμπράσκα της πλήρους απασχόλησης και  ερημωμένα χωρία στην Ελλάδα της υπέρογκης ανεργίας.

Γιατί αν αφήσει κανείς απέξω την Ιστορία και αντί των μπαρ βάλει ντόπια καφενεία, αντί των πικαπ φορτηγών, τρακτέρ με πλατφόρμα  και αντί των μουντών χαιγούεις, ηλιόλουστες εθνικές οδούς, θα βρεθεί σε παρόμοιο τοπογραφικό κενό. Έτοιμο να το διακοσμήσει εκεί ένας παρατημένος γέρος σε σε μια άδεια μπροστινή βεράντα. Και εδώ ένας έρμος παππούλης στο πεζούλι κάποιου μνημείου πεσόντων μιας εγκαταλειμμένη πλατείας.
   
Τόσο, όμως η περιπλάνηση στην Αμερικάνικη ενδοχώρα, όσο και το  σεργιάνι στην εγχώρια επαρχεία δεν είναι μια τσάρκα γαλήνης και παραμυθίας στο λιτό και το ανεπιτήδευτο.  Όπως μελαγχολικά διαπιστώνει ο Αλεξάντερ Πέιν είναι ένα εφόρου ζωής ταξίδι πάνω σε μία ευθεία γραμμή προς τη φθορά.

Εκεί όπου αλληγορικά κάθε δήθεν κερδισμένο λαχείο δεν  κάνει τον όποιο απογοητευμένο παλαίμαχο πλούσιο, αλλά κορόιδο των φτηνών διαφημιστικών τρικ. Και εδώ όπου συμβολικά, κάθε αποκτημένο με θυσίες  πρωτογενές πλεόνασμα δεν κάνει τον κάθε στραγγισμένο συνταξιούχο ξένοιαστο, αλλά ντροπιασμένο από την ελεημοσύνη μας επικοινωνιακής πολιτικής.