Γ. Χ. Παπαγεωργίου

Η απόφαση ότι πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο έχει ληφθεί από το Νοέμβριο του 2012 στο Eurogroup,  υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα έχει εξασφαλίσει ότι τα έσοδα του Κράτους υπερκαλύπτουν τα έξοδα, χωρίς να υπολογίζονται οι τόκοι των δανείων (να υπάρχει, δηλαδή, το λεγόμενο πρωτογενές πλεόνασμα).
 
Είναι βέβαιο ότι θα γίνει μεγάλη συζήτηση, η οποία μάλιστα θα φορτισθεί πολιτικά, για το αν είναι αρκετά τα μέτρα αυτά για να μπορεί η χώρα να εξυπηρετήσει το χρέος (να γίνει δηλαδή “βιώσιμο”).

Το γεγονός είναι ότι η απόφαση για την επιμήκυνση επιβάλλεται από της Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες απορρίπτουν τη θέση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) ότι πρέπει να γίνει καθαρή διαγραφή (κούρεμα) ενός μέρους του χρέους για να μπορεί να εξυπηρετηθεί.

Με τη θέση των Ευρωπαίων συντάσσεται και η ελληνική κυβέρνηση, με το σκεπτικό ότι ο συνδυασμός της επιμήκυνσης και της μείωσης των επιτοκίων (υπό προϋποθέσεις), οδηγεί σε μείωση των ποσών που θα πληρώνει κάθε χρόνο το ελληνικό Κράτος για την εξυπηρέτηση των δανείων, οπότε η αποπληρωμή θα είναι ευκολότερη. Έτσι, με βάση το σκεπτικό αυτό, το χρέος θα είναι “βιώσιμο” παρ’ όλο που σε απόλυτα μεγέθη το ύψος του θα παραμείνει μεγάλο σε σχέση με το ΑΕΠ. Στο σενάριο αυτό, οι αγορές θα “εμπιστευθούν” και πάλι την Ελλάδα, δανείζοντάς την τα ποσά που χρειάζονται για την αναχρηματοδότηση του χρέους της.

Ο αντίλογος είναι ότι εάν δεν μειωθεί σε απόλυτα μεγέθη το ονομαστικό χρέος, το κεφάλαιο δηλαδή που οφείλει η χώρα, το δανειακό βάρος θα παραμείνει αμετάβλητο, ενώ θα μείνει εκτός ρτης ρύθμισης ένα σημαντικό ποσό από τα χρήματα που οφείλει η η Ελλάδα.

To βέβαιο είναι ότι αν γίνει για άλλη μια φορά “μισή δουλειά” με το ελληνικό χρέος, το τελευταίο θα παραμείνει ως  “βρόχος” που θα απορροφά μεγάλα ποσά για την εξυπηρέτησή του κάθε χρόνο και θα διαιωνίζει την αβεβαιότητα των αγορών για τη χώρα μας, με αποτέλεσμα η κρίση να διαιωνιστεί.

Σε κάθε περίπτωση, η βασική παράμετρος που θα καθορίσει την προοπτική του χρέους είναι η οικονομική ανάπτυξη. Εάν η ελληνική οικονομία καταφέρει να αναπτυχθεί με αξιόλογους ρυθμούς, τότε όλα γίνονται ευκολότερα: και η εξυπηρέτηση του χρέους και η πρόσβαση στις αγορές. Με την ανάπτυξη θα σπάσει ο φαύλος κύκλος και θα αρθεί το αδιέξοδο. Σε αυτήν την αντίληψη εδράζεται και η πρόταση για “ρήτρα ανάπτυξης” στην αποπληρωμή των δανείων που έχει καταθέσει η αξιωματική αντιπολίτευση.

Είναι γεγονός ότι η απόφαση του eurogroup του 2012, εκτός από την επιμήκυνση και τη μείωση των επιτοκίων, αναφέρεται και σε πόρους από τα διαρθρωτικά ταμεία ακριβώς για να ενισχυθεί η ανάπτυξη.

Πρόκειται όμως για “διευκολύνσεις” έτσι ώστε να γίνει καλύτερη αξιοποίηση των πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία και όχι για νέα χρήματα τα οποία θα χρηματοδοτήσουν επενδύσεις. Τα ποσά που είναι διαθέσιμα από τα διαρθρωτικά ταμεία -αλλά και το χρονοδιάγραμμα και οι διαδικασίες αποδέσμευσής τους- δεν επαρκούν για να ενισχύσουν την ανάπτυξη.

Είναι τέτοια η ζημιά που έχουν κάνει τα μνημόνια στην ελληνική οικονομία που δεν αντιμετωπίζεται με ημίμετρα.

Χρειάζονται σημαντικές “ενέσεις” για να ανακάμψει ο ασθενής, με ένα επενδυτικό πρόγραμμα μεγάλης έκτασης. Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα δικαιούται μια “επενδυτική ένεση” με ευρωπαϊκά κονδύλια, έστω και ως αποζημίωση για τη ζημιά που υπέστη εξ αιτίας των υποτιθέμενων “λαθών” που έγιναν με το μνημόνιο και της ολιγωρίας που έδειξε η ευρωζώνη στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Δυστυχώς, όμως, οι δανειστές δεν βάζουν στο τραπέζι λύσεις σε αυτήν την κατεύθυνση.
Εκεί όμως θα πρέπει να εστιάσει η διαπραγμάτευση στο εξής.