Χρ. Ι. Στεφανάδης

Ηταν τον Δεκέμβριο του 1992, εποχή όπου η επεμβατική καρδιολογία περνούσε παγκόσμια την εποχή των νέων και συνεχών εφευρέσεων. Στην Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου είχε επινοηθεί και εφαρμοζόταν με επιτυχία μια νέα μέθοδος επεμβατικής, μη χειρουργικής, θεραπείας της στενώσεως της μιτροειδούς βαλβίδας της καρδιάς. Μια από τις προσκλήσεις που είχε η ερευνητική ομάδα για να επιδείξει και να εφαρμόσει τη νέα τεχνική στο εξωτερικό ήταν και από το Νέο Δελχί της Ινδίας. Μαζί με δύο συνεργάτες μου πήγαμε στην ινδική πρωτεύουσα, και συγκεκριμένα σε μεγάλο πανεπιστημιακό νοσοκομείο.

Η υποδοχή ήταν εξαιρετική. Η εικόνα όμως της ινδικής πρωτεύουσας απερίγραπτη. Δυστυχία, εξαθλίωση, πείνα, άστεγοι, συνωστισμός. Η ανθρώπινη ζωή πλήρως ευτελισμένη. Το εντυπωσιακό όμως ήταν ότι οι άνθρωποι δεν εκδήλωναν επιθετικότητα.

 Στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο η κατάσταση ήταν παρόμοια. Ολα τα χειρουργικά και μη υλικά να επαναχρησιμοποιούνται μέχρι τελικής καταστροφής. Και το χειρότερο, ως παρεπόμενο της φτώχειας, η παντελής έλλειψη κανόνων υγιεινής.

Ενα ευτράπελο: κατά τη διάρκεια μιας επεμβάσεως ακούω μια κραυγή από τον έναν συνεργάτη μου. Πίστεψα προς στιγμή ότι κάτι συνέβη στον ασθενή… Οχι… Είχε δει έναν αρουραίο να περιφέρεται στο αιμοδυναμικό εργαστήριο… Οι Ινδοί συνάδελφοι καρδιολόγοι ήταν τελείως ατάραχοι, προφανώς επρόκειτο για ένα συνηθισμένο γεγονός. Σε δύο μέρες κάναμε οκτώ επεμβάσεις, ευτυχώς με επιτυχία. Το βράδυ της δεύτερης ημέρας ο Ινδός καθηγητής-διευθυντής μάς κάλεσε σπίτι του για δείπνο. Ενα ταπεινό δυαράκι με στοιχειώδη επίπλωση. Φανταστήκαμε πού ζούσαν οι νεότεροι γιατροί. Φεύγοντας από τη χώρα αυτή αισθάνθηκα ευτυχής που γεννήθηκα και ζούσα στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα της ευμάρειας, του εύκολου κέρδους, της μικρής προσπάθειας και της έλλειψης αυτογνωσίας.

Ξαναπήγαμε πάλι στην Ινδία τον Αύγουστο του 1997. Πάλι προσκεκλημένοι για επίδειξη μιας άλλης επεμβατικής τεχνικής που εξελίχθηκε στο Ιπποκράτειο και αφορούσε έναν νέο τύπο stent.

Η εικόνα της κοινωνίας της χώρας διαφορετική, βελτιωμένη. Η εικόνα στο νοσοκομείο επίσης πολύ καλύτερη. Τα συναισθήματά μας αμφιθυμικά για την αχανή χώρα του ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων που αγωνιζόταν, προσπαθούσε, βελτιωνόταν.

Η ανάπτυξη της Ινδίας συνεχίστηκε και στα επόμενα χρόνια. Σήμερα είναι μια παγκόσμια οικονομική δύναμη, όπου έχουν επενδύσει όλοι οι βιομηχανικοί κολοσσοί, και παράγει τα πάντα. Από ενδύματα μέχρι προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, φάρμακα και ιατρικά είδη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ινδική αυτοκινητοβιομηχανία εξαγόρασε την πλέον παραδοσιακή βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία. Επίσης είναι πυρηνική δύναμη και διαθέτει διαστημική τεχνολογία.
Πώς οι Ινδοί τα επέτυχαν αυτά; Προφανώς με την εργασία, τη συλλογικότητα, την αξιοπιστία και τον έλεγχο της επιθετικότητας, που είναι φυσικό επακόλουθο της ανέχειας και της δυστυχίας.

Αλλά τι συνέβη σε εμάς, στην Ελλάδα της ευμάρειας, του εύκολου πλουτισμού, της μικρής προσπάθειας;
Πώς ακολουθήσαμε αντίθετη παρακμιακή πορεία, με αποτέλεσμα την οικονομική κατάρρευση, την έλλειψη παραγωγικότητας, την υπερχρέωση και εν τέλει την ομηρία από τους δανειστές και την ταπείνωση; Πώς ένας δημιουργικός λαός, όπως το έχει αποδείξει στην ιστορική του διαδρομή, έφτασε σε αυτό το έσχατο σημείο; Η αναζήτηση ή ο καταλογισμός των ευθυνών πιστεύουμε ότι αυτή τη χρονική στιγμή δεν ωφελεί. Οδηγεί σε εσωστρέφεια, διχασμό και επίταση της υποπαραγωγικότητας. Αυτό που επειγόντως χρειάζεται είναι εργασία, σύμπνοια, συντροφικότητα, διεκδίκηση, αλλά όχι επιθετικότητα. Και παιδεία, περισσότερη ουσιαστική παιδεία!
Ετσι θα ξαναφτιάξουμε την Ελλάδα που μας αξίζει…

 *Ο κ. Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης είναι καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών