Ξαβιέ Ντολάν: Το παιδί-θαύμα χτυπάει ξανά

Με τη νέα του ταινία «Mommy» κερδίζει σε έναν χρόνο 41 βραβεία, μεταξύ αυτών και το βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες, που μοιράστηκε με τον γερόλυκο Ζαν Λυκ Γκοντάρ. Δώδεκα μήνες αργότερα κατάφερε να είναι το νεότερο μέλος της κριτικής επιτροπής του Διαγωνιστικού του Φεστιβάλ των Καννών που θα κρίνει την τύχη -μεταξύ άλλων- και του Γιώργου Λάνθιμου ο οποίος διαγωνίζεται με τον «Αστακό». Ο Ξαβιέ Ντολάν είναι το παιδί-θαύμα του γαλλόφωνου Καναδά: σκηνοθετεί, γράφει σενάρια, παίζει, κάνει την παραγωγή και τα κουστούμια των ταινιών του, ενώ βάζει και το χεράκι του στις μουσικές επιλογές. Με πέντε πολυβραβευμένες ταινίες στην καριέρα του, έχει καταφέρει να αφήσει ήδη το προσωπικό του στίγμα στον κινηματογράφο. Η τελευταία του ταινία, το «Mommy», είναι μάλλον το κλείσιμο του κύκλου που άνοιξε με την πρώτη του ταινία,  «Σκότωσα τη μητέρα μου». Και σε αυτήν  πρωταγωνίστρια είναι μια διαφορετικής νοοτροπίας μητέρα που έχει να αντιμετωπίσει την αποκλίνουσα συμπεριφορά του γιου της. 



- Με το «Mommy» καταφέρατε για πρώτη φορά να συμμετάσχετε στο Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ των Καννών. Πώς αισθανθήκατε;
 Νομίζω ότι είχε φτάσει ο σωστός χρόνος για να συμμετέχω στο Διαγωνιστικό. Εχω πια μια ταινία (το «Mommy») η οποία αισθάνομαι ότι αξίζει να διαγωνιστεί. 

- Κρατάτε κακία για το γεγονός ότι στο παρελθόν δεν σας είχαν επιλέξει στο Διαγωνιστικό των Καννών; Νιώθω τόσο χαρούμενος που συμμετέχω φέτος ώστε ξεχνάω τελείως τι έχει συμβεί στο παρελθόν. 



- Οσο ήσασταν υποψήφιος, καταφέρατε να δείτε κάποιες ταινίες με τις οποίες θα ανταγωνιστείτε; Είδα τρεις ταινίες. Μετά όμως ξεκίνησαν οι προβολές της δικής μου και ασχολήθηκα με τα photocalls και τις προωθητικές συνεντεύξεις. Οσες με ενδιέφεραν και δεν πρόλαβα να τις δω κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ θα τις παρακολουθήσω μέσα στη χρονιά, όταν βγουν σε διανομή.




- Το «Mommy» θα μπορούσε να είναι μια διαφορετική αφήγηση της πρώτης σας ταινίας με τίτλο «Σκότωσα τη μητέρα μου». Συμφωνώ και διαφωνώ
.
- Δεν μπορείτε όμως να αγνοήσετε τις θεματικές ομοιότητες που έχουν αυτές οι δύο ταινίες, αφού στο επίκεντρο βρίσκονται για ακόμα μια φορά οι σχέσεις μάνας και γιου.
Για μένα δεν ήταν καθόλου σημαντικό να ανατρέξω σε εκείνη την ταινία ή σε εκείνο τον καιρό που την ολοκλήρωνα. Ποτέ μου δεν εγκατέλειψα τον αφηγηματικό τρόπο που έχω επιλέξει να χρησιμοποιώ στις ταινίες μου. Εχετε όμως δίκιο: τα θέματα που με εμπνέουν ανακυκλώνονται. Οσο γύρναγα το «Mommy» απέφυγα συνειδητά να «παλινδρομήσω» στη θεματική του «Σκότωσα τη μητέρα μου». Φρόντισα οι ιστορίες να είναι διαφορετικές, το περιβάλλον να είναι διαφορετικό, οι κοινωνικές τάξεις των ανθρώπων να είναι διαφορετικές, ακόμα και οι χαρακτήρες μου είναι απολύτως διαφορετικοί. Το «Mommy» δεν ήταν το κλείσιμο ενός κύκλου, είναι μια περισσότερο αναλυτική μελέτη σε ζητήματα που συνεχίζουν να με απασχολούν.

- Αν υπήρχε ο νόμος που αναφέρετε στην ταινία σας και οι γονείς είχαν δικαίωμα να παραδίδουν τα παιδιά με αποκλίνουσα συμπεριφορά στις Αρχές, η κοινωνία μας θα ήταν καλύτερη ή χειρότερη; Σίγουρα θα ήταν πολύ χειρότερη.

- Δεν μπορείτε όμως να αρνηθείτε ότι πια είναι κοινωνικά αποδεκτό, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο, οι γονείς να περιμένουν την ενηλικίωση των παιδιών τους για να αποδεσμευτούν από τη (νομική) ευθύνη που έχουν απέναντί τους. Στη δική μου περίπτωση ήθελα η ταινία μου να μην είναι άμεσα πολιτικά συνδεδεμένη με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, γι’ αυτό και την τοποθετώ σε ένα υποτιθέμενο κοντινό μέλλον. Αποφεύγω να μιλάω αποφατικά ή να κάνω πολιτικά σχόλια για τα κακώς κείμενα του καιρού μας. Αντιμετωπίζω το θέμα μου ως μια υποθετική μελέτη που βασίζεται στη σχέση μιας μητέρας με τον γιο της. Αυτός ο νόμος προσφέρει το κατάλληλο περιβάλλον για να δοκιμάσουν τις αντοχές της αγάπης τους στα απόλυτα άκρα! Κανείς από τους ήρωες δεν θέλει να εναντιωθεί στην κοινωνία ή στο πώς το σύστημα λειτουργεί. 

- Εσείς θα θέλατε; Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα. (γελάει) Δεν έχουμε χρόνο να το απαντήσουμε τώρα. Προς το παρόν θέλω να κάνω ταινίες που να εκφράζουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μου.

- Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποια ουσιαστική λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα που σας ανέφερα; Πολλά πράγματα θα μπορούσαν να αλλάξουν. Πρέπει να γίνει πολύ και μεθοδευμένη δουλειά για να παρέχεις ένα πλαίσιο ή ένα ασφαλές περιβάλλον για τα «δυσπροσάρμοστα» παιδιά που από χαρακτήρα ή από επιλογή «δεν χορεύουν στον ρυθμό που τους παίζεις». Στο βάθος της ψυχής τους και αυτά θέλουν αποδοχή. Η ταινία μου καταγράφει ότι αυτά δεν συμβαίνουν στη ζωή μας. Κανένα παιδί δεν αποβάλλεται από το αναμορφωτήριο γιατί πολύ απλά ο ρόλος του αναμορφωτηρίου, όπως έχει καταλήξει να είναι, τους επιβάλλει να μείνουν όσο το δυνατόν περισσότερο μέσα, αυξάνοντας διαρκώς τα μέτρα ασφαλείας. Ετσι λοιπόν, ό,τι κακό κι αν έχουν κάνει, θεωρούνται επικίνδυνα και παγιδεύονται για πολλά χρόνια εκεί μέσα. Ο στόχος μου όμως δεν είναι να δείξω τι συμβαίνει στην κοινωνία και να κάνω κάποιο πολιτικό σχόλιο αλλά, τοποθετώντας το κομμάτι του φανταστικού, να δώσω μια πιο ρομαντική αίσθηση που θα επιτρέψει στον θεατή να εστιάσει περισσότερο στο εσωτερικό δράμα των χαρακτήρων.

- Αισθάνεστε δυσπροσάρμο-στο παιδί που θέλει να ουρλιάξει;
Σε καμία περίπτωση δεν είμαι δυσπροσάρμοστος, αλλά δεν αρνούμαι ότι πολλές φορές μπαίνω στον πειρασμό να ουρλιάξω! (γέλια)

- Θα μείνω λίγο περισσότερο στη λέξη «παιδί».
Είστε από τους πιο νέους δημιουργούς, έχοντας πέντε ταινίες σε ηλικία μόλις 25 ετών. Σημαίνει κάτι αυτό για σας; Η ηλικία είναι ένας αριθμός. Δεν σκέφτηκα ποτέ ότι είμαι πολύ μικρός ή πολύ μεγάλος για να κάνω κάτι. Πάντα σκέφτομαι ότι θέλω να δημιουργήσω και κινούμαι βάσει αυτού.

- Το «Mommy» αποτελεί το κλείσιμο ενός κεφαλαίου;
Δεν μπορώ να το απαντήσω ακόμα αυτό. Τα θέματα που με απασχολούν λαμβάνουν διαφορετικές απαντήσεις μέσα από κάθε ταινία, αλλά και μέσα από κάθε εμπειρία, και θα έλεγα ότι ωριμάζουν μαζί μου. Αλλά ίσως και να μην έχω ποτέ την απάντησή μου, οπότε θα συνεχίσω να ψάχνω. Κι έτσι ελπίζω να προκύπτουν ταινίες.