Φιλίπ ντε Μπάκερ (Ευρωβουλευτής): «Ελλάδα και Ευρώπη μαζί, αυτός είναι ο μόνος δρόμος»

Ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην Ευρώπη διαμηνύει ο βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο οποίος είναι μέλος της ομάδας Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη τονίζοντας ότι στο δημοψήφισμα της Κυριακής οι Έλληνες πρέπει να πουν «ΝΑΙ» στην Ευρώπη. 

«Η ΕΕ έχει να πάρει πολλά μαθήματα από την ελληνική κρίση. Η κρίση στην Ελλάδα μας έδειξε ξεκάθαρα ότι καμία νομισματική ένωση δεν νοείται χωρίς πολιτική βάση και στήριξη. Μας έδειξε την ανάγκη μεταρρύθμισης προς μία μόνιμη πολιτική δομή για να μπει τέλος στο θεσμικό κενό το οποίο οδηγεί στην διοργάνωση εκτάκτων Συνόδων Κορυφής και συνόδων του Eurogroup κάθε φορά που οι αρχηγοί κρατών ή οι υπουργοί οικονομικών αδυνατούν να βρουν την λύση. 

Τους τελευταίους μήνες και ειδικότερα τις τελευταίες εβδομάδες, η συζήτηση περί ελληνικής κρίσης επικεντρώνεται στην αποπληρωμή των δόσεων και των δανείων. Όμως είναι πια σαφές ότι το ζήτημα δεν είναι εκεί. Αυτό που χρειάζεται είναι να επεξεργαστούμε την σωστή λύση σε εκείνα τα προβλήματα τα οποία εξαρχής οδήγησαν στην κρίση. Προβλήματα που θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα όχι μόνο στους Έλληνες αλλά και στην ίδια την ΕΕ. Μία κλειστή αγορά που λειτουργεί στην βάση του πελατειακού συστήματος, όπου η εκκίνηση μίας νέας επιχείρησης αποτελεί εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, ένας υπερδιογκωμένος δημόσιος τομέας ο οποίος προστατεύει όχι τα έννομα συμφέροντα του συνόλου των εργαζομένων αλλά πάγια συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων της αγοράς εργασίας και ένα συνταξιοδοτικό σύστημα το οποίο δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτηθεί και έχει αβέβαιο μέλλον.

Όλα αυτά είναι που οδήγησαν σε μία οικονομία με εξαιρετικά χαμηλό έως και ανύπαρκτο εξαγωγικό τομέα, όπου η παραγωγικότητα αντιστοιχεί μόλις στο 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και τα εμπορικά ελλείμματα αντιμετωπίζονται με νέες πιστώσεις. Αυτή η αυτό-προκαλούμενη πληγή δεν μπορεί να θεραπευθεί με επιπρόσθετα δάνεια από τους θεσμούς ή με την ελάφρυνση κάποιων εκ των πιστώσεων. Η ΕΕ οφείλει να βοηθήσει την Ελλάδα με πιο ουσιαστικό και αποτελεσματικό τρόπο – και για να γίνει αυτό απαιτείται σύμπνοια και από τις δύο πλευρές. Όπως απαιτείται και δημοκρατική νομιμοποίηση. 

Όμως από πού μπορεί να προκύψει η δημοκρατική νομιμοποίηση; Αν θεωρήσουμε την Ευρώπη ως συνομοσπονδία και μη αυστηρώς νοούμενη συνεργασία κρατών μελών, τότε η δημοκρατική νομιμοποίηση υφίσταται μόνο σε εθνικό επίπεδο. Και συνεπώς η Ελλάδα έχει κάθε δικαίωμα ως κράτος μέλος να διοργανώνει δημοψήφισμα όπως και όταν επιλέγει. Ωστόσο, θα έπρεπε η νομισματική ένωση να έχει έναν διαφορετικό σύστημα αρχών και κανόνων. Ένα πλέγμα κανόνων το οποίο ποτέ δεν θεσμοθετήσαμε. Ένα σύστημα κανόνων για το οποίο ποτέ δεν προβλέψαμε ένα ευρωπαϊκό θεσμό αρμόδιο για την τήρησή τους. Αντ’ αυτού επιλέξαμε ένα μέτριο σύστημα με το οποίο κανείς πλέον σήμερα δεν μπορεί να είναι σίγουρος αν οι αποφάσεις και οι επιλογές της ΕΕ έχουν ισχυρή νομική βάση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβούλιο Donald Tusk είναι υποχρεωμένος κάθε φορά να διοργανώνει Συνόδους Κορυφής. Κι αυτός είναι ο λόγος που θεσπίσαμε έναν τεχνητό θεσμό όπως η Τρόικα με την συμμετοχή του ΔΝΤ.

Μία νομισματική ένωση δημιουργεί αυτόματα συνθήκες οικονομικής ολοκλήρωσης και αμοιβαίας εξάρτησης στα μέλη της, όχι όμως και οικονομικής ανασυγκρότησης. Όταν υπάρχει δυνατότητα μεταβιβάσεων αυτό δεν είναι προβληματικό. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ, απώλεια ενός δολαρίου κατά κεφαλήν αναπληρώνεται με μεταβίβαση 20-40 cents από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Όσο όμως δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα σύστημα μεταβιβάσεων, το κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να εξασφαλίζει την δική του ανάπτυξη προκειμένου να παραμένει στο μέσο ευρωπαϊκό όρο αειφορίας. Δυστυχώς, στην περίπτωση της Ελλάδας τα τελευταία 10 χρόνια αυτό δεν κατέστη δυνατό λόγω της ασθενέστερης οικονομικής θέσης της χώρας, καθώς όμως και της κλειστής αγοράς της. Το συμπέρασμα είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της νομισματικής ένωσης, ωστόσο η ευθύνη για αυτό το κομμάτι εναπόκειται αποκλειστικά στα κράτη μέλη. Είναι σαφές ότι αυτό η προσέγγιση δεν είναι πλέον βιώσιμη.

Ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα ριζικά. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είναι ήδη αρμόδια για την νομισματική πολιτική, ο ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) είναι αρμόδιος για την χρηματοπιστωτική πολιτική και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά καθώς και για τις εμπορικές πολιτικές της ΕΕ. Δε θα έπρεπε οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να έχουν αρμοδιότητα επί των πολιτικών στην ΟΝΕ;

Είναι επίσης σαφές ότι θα πρέπει να εξελιχθούμε από ένα σύστημα κανόνων με περιορισμένο δημοκρατικό έλεγχο σε ένα πλήρως θεσμικό σύστημα. Αυτό που ισχύει σήμερα είναι ότι για να λειτουργήσουν οι κανόνες θα πρέπει τα κράτη μέλη να τους εφαρμόσουν. Αν δούμε όμως με προσοχή τους δημοσιονομικούς κανόνες, θα δούμε ότι πολλές φορές τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν ένα σύστημα που δεν βασίζεται μόνο σε κανόνες αλλά και σε μόνιμους θεσμούς, καθώς η αξιοπιστία ενός τέτοιου συστήματος είναι διαφορετική. Μία θεσμική δομή επιτρέπει την θέσπιση στόχων για διαρθρωτικές αλλαγές χρησιμοποιώντας το σύνολο των κανόνων ως εργαλείο για την επίτευξη των στόχων.  Παράλληλα, η θεσμική δομή σημαίνει και δυνατότητα δημοκρατικού ελέγχου για παράδειγμα μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει την δυνατότητα επίσημης θεσμικής παρέμβασης στην συζήτηση για την ελληνική κρίση. 

Έτσι μπορεί να λυθεί εν μέρει και η χρόνια διαμάχη μεταξύ της εθνικής κυριαρχίας και της κοινής ευρωπαϊκής ευθύνης. Κι αυτό προϋποθέτει ένα καθαρό ναι, μία αποδοχή του ευρωπαϊκού εγχειρήματος που θα επιτρέψει εφαρμογή σε ένα πραγματικό ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Σε ότι αφορά τα άμεσα προβλήματα που παραμένουν σημαντικά, θα πρέπει αμέσως τώρα να σταματήσει το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών. Η Ελλάδα χρειάζεται διαρθρωτικές αλλαγές όπως το άνοιγμα της αγοράς, νέα πιο ισορροπημένη φορολογική νομοθεσία, ένα πιο λιτό δημόσιο τομέα. Ταυτόχρονα και η Ευρώπη από την πλευρά της θα πρέπει να δώσει τα κατάλληλα κίνητρα για την προώθηση αυτών των αλλαγών που θα επαναφέρουν την ελληνική οικονομία στον σωστό δρόμο. Και γιατί όχι, να επανακτήσει την χαμένη εμπιστοσύνη των Ελλήνων με το να εφαρμόσει πολιτικές επιβράβευσης της ελληνικής κυβέρνησης για προώθηση της κάθε μεταρρύθμισης μέσα από την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. 

Η κατεύθυνση που πρέπει να έχουμε για μία βιώσιμη λύση είναι συνεπώς ξεκάθαρη. Η Ελλάδα θα πρέπει να επιθυμεί αλλαγές και μεταρρυθμίσεις για τους σωστούς λόγους, όπως και οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει επίσης να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δείξουν ότι βλέπουν το πρόβλημα και την κατάσταση στο σύνολό της και όχι μεμονωμένα. Θέλουμε άραγε πράγματι να θέσουμε ο όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε κίνδυνο; Είμαστε στα αλήθεια ανίκανοι να ξεπεράσουμε την κρίση; 

Χρειαζόμαστε ευρωπαίους ηγέτες που να μπορούν να υπεραμυνθούν του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, να το στηρίξουν, να το θεμελιώσουν. Χρειαζόμαστε μία ελληνική κυβέρνηση που να τολμήσει να οδηγήσει την χώρα σε ένα νέο ξεκίνημα πέρα από λογικές πελατειακού κράτους. Και αυτό πρέπει να γίνει από κοινού. Ελλάδα και Ευρώπη μαζί. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος. Ελπίζουμε ότι την Κυριακή θα έχουμε το «ναι» στο «μαζί».».